ရိုက္တာ အထူး အစီရင္ခံခ်က္ – မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဘုန္းၾကီးမ်ားကို အစိုးရမွ တရား၀င္ အမႊန္းတင္

ရိုက္တာ အထူး အစီရင္ခံခ်က္ – မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဘုန္းၾကီးမ်ားကို အစိုးရမွ တရား၀င္ အမႊန္းတင္

M-Media

မူရင္းေဆာငး္ပါးရွင္ – အန္ဒရူး အရ္၊စီ မာရွယ္

ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း (http://blogs.reuters.com/andrew-rc-marshall)

ျဖည့္စြက္သတင္းေပးပို႔မွဳ – မင္းေဇယ်ာဦး၊ တည္းျဖတ္ – ဘီလ္ တာရန္႔ ႏွင့္ မိုက္ကယ္ ၀ီလ်ံ

ရိုက္တာ  Special Report  ( http://www.reuters.com/article/2013/06/27/us-myanmar-969-specialreport-idUSBRE95Q04720130627)
ဘာသာျပန္ – သာကီထက္ေကာင္း
တည္းျဖတ္ – အမ္-မီဒီယာ

Buddhist monk Wirathu (C), leader of the 969 movement, greets other monks as he attends a meeting on the National Protection Law at a monastery outside Yangon June 27, 2013.
Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

ရန္ကုန္၊ ရိုက္တာ။    ။ ၉၆၉ ဟုေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာဗုဒၶအစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈမွာ အေျခခံလူတန္းစားတစ္ရပ္လံုးအတြက္ယံုၾကည္ခ်က္ အျဖစ္ မိမိဖာသာ ရုပ္လံုးေဖာ္လ်က္ရိွ၏။ ၄င္း၏အမာခံေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦး၀ီရသူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈ အတြက္ စစ္အစိုးရေဟာင္းမွ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သလို  ယင္းဘုန္းေတာ္ႀကီးက မိမိကုိယ္ကို “ဗမာဘင္လာဒင္” ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ဖူးသည္။
၉၆၉ ၏ မူလျမစ္ဖ်ားခံရာကို ရိုက္တာသတင္းေထာက္မ်ားမွ ေျခရာခံၾကည့္ေသာအခါ တစ္ခါက ျမန္မာျပည္၏အာဏာရွင္စနစ္၏ အရာရိွတစ္ဦးမွ စတင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။  ယေန႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရသည္လည္း ယင္းအာဏာရွင္စနစ္ မ်ဳိးဆက္ေဟာင္းမွ တိုက္ရိုက္ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမွဳတြင္ အထက္တန္းအစိုးရအရာရိွမ်ား၊ ၾသဇာရိွဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသာမက ႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီ NLD မွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ခ်ဳိ႕ပင္လွ်င္ ေထာက္ခံပါ၀င္ေနၾကေပသည္။
ဦး၀ီရသူမွ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ဆိုင္မ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္အျပင္ ဘာသာျခားတို႕ႏွင့္ထိမ္းျမားမႈပိတ္ပင္ဖို႔ကိုပါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား ႏိႈးေဆာ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ဗလီ္မ်ားကို “ရန္သူ႕စစ္စခန္းမ်ား”ဟု ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ ေနေပသည္။ သူ႕အားၾကည္ညိဳသူမ်ားအနက္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။
“ ဦး၀ီရသူရဲ႕ေဟာၾကားခ်က္မ်ားဟာ ေမတၱာတရားကို ေဖာ္က်ဴးျခင္း နဲ႕ ဘာသာတရားမ်ားအၾကားနားလည္မႈထားရိွေရး အေၾကာင္းေတြသာျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာေအာင္ သူကလႈံ႕ေဆာ္ေနတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး ” ဟု သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပထမဆံုး အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာစစ္တပ္၌ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးျဖစ္ခဲ့ေသာ ဦးဆန္းဆင့္သည္ ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွဦးေဆာင္၍ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား သပိတ္ေမွာက္ေနျခင္းကို မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္မႈဟု မျမင္သည့္အလား “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစံနစ္ကို က်င့္သံုးေနပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ဒါကို တားလို႕မရပါဘူး။ ဒီစံနစ္က ၀ယ္ယူသူမ်ားအေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္ ” ဟု ဆိုသည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္လည္း ၉၆၉ အေပၚ ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္သေဘာထားကို ျပသလာေနသည္။ သမၼတရံုးကမူ ထုိကိစၥႏွင့္ပတ္သတ္၍ တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးေျပာဆိုဖုိ႔ ျငင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာအျငင္းပြားဖြယ္မ်ား ႀကီးထြားလာေသာအခါ တုန္႕ျပန္ေခ်ပေသာအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္တနဂၤေႏြေန႕က “ ၉၆၉ သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေကၤတ ” ျဖစ္ေၾကာင္း၊  ဦး၀ီရသူသည္ ဗုဒၶ၏သားေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည့္ ေၾကညာခ်က္ကို သမၼတရံုးမွ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ဦး၀ီရသူႏွင့္ အျခားေသာ ဘုန္းၾကီးမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္စပ္ဆက္ေနေပသည္။ ရာစုႏွစ္တစ္၀က္နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အာဏာရွင္္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ တအံုေႏြးေႏြးျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ စစ္တပ္တစ္ပိုင္းလူထုတစ္ပိုင္း အစိုးရမွအာဏာရလာၿပီးမွ အျပင္းထန္ဆံုးတိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားလာသည္။
ယမန္ႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာအဓိကရုဏ္းတြင္ အနည္းဆံုး လူ ၁၉၂ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီး၊ တစ္သိန္းေလးေသာင္းအထိ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုသူတို႕ထဲမွအမ်ားစုမွာ ဌာနီမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရိုက္တာ၏ စံုစမ္းမႈ တစ္ခုကဆိုသည္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ေအာက္တိုဘာလအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား စံနစ္တက်ျပင္ဆင္ တိုက္ခိုက္ရာ၌ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားမွလံႈ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ေသာ ရခိုင္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတို႕က ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ရံဖန္ရံခါ ေဒသတြင္းရိွလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ ၀င္မ်ားကလည္း ပါ၀င္ကူညီေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို၏။
ယခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕အၾကမ္းဖက္မႈ၌ လူ ၄၄ ဦးထက္မနည္း ေသေၾကကာ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယခုတစ္ၾကိမ္တြင္လည္း ဒုကၡသည္အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ရိုက္တာ၏ ဧၿပီလမွတ္တမ္း တင္ ခ်က္တြင္ ေသြးဆူေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတို႕ကို သံဃာမ်ားဦးေဆာင္လိုက္သည့္ေနာက္မွာမွ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ေမလတြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း လားရိႈး ၿမိဳ႕၌ ဗုဒၶဘာသာလူရမ္းကားတို႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္မ်ားကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီး အၾကမ္းဖက္ခဲ့ျပန္သည္။ သို႕ျဖင့္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး မၿငိမ္သက္မႈသတင္းမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာေတာ့သည္။
၉၆၉ နံပါတ္သည္ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ရည္ၫႊန္းထားျခင္းျဖစ္၍ ပင္ကိုသဘာ၀အားျဖင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာအရာ မဟုတ္။ သုိ႕ရာတြင္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးတို႕သည္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလိႈင္းတံပိုး အတြက္ စိတ္ဓာတ္မႈိင္းတိုက္လ်က္သာရိွေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရိွန္တက္စ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အား ႏွင္ထုတ္တြန္းဖယ္ရာေရာက္သြားေစသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးေနာက္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦး၀ိမလဘိ၀ံသ ကလည္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ေလွာင္အိမ္ထဲမွသားေကာင္တို႕ကို သုတ္ခ်ီရန္ ၀င္ေရာက္လာေသာ က်ားအျဖစ္ ခိုင္းႏႈိင္းေနေလ့ရိွသည္။ “ စည္းကမ္းခ်က္မျပ႒ာန္းယင္ လူမ်ဳိးနဲ႕ဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ႏိုင္ငံကိုပင္လွ်င္ ဆံုးရံႈးသြားႏိုင္တယ္ ” ဟု မၾကာေသးမီက တရားပြဲတစ္ခုတြင္ သူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ဟူ၍ တရား၀င္ မရိွ။ သို႕ေသာ္ အစဥ္အဆက္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက ဗုဒၶဘာသာအား ထိပ္တန္းတင္ဦးစားေပးၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း(ခန္႕မွန္း)သာရိွၿပီး ႏိုင္ငံသား သန္း ၆၀ ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရိွေနသည္။ သို႕ပင္သို႕ျငား စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း သာသနာေရး ၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း၌ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ အထူးသီးသန္႕ဌာနတစ္ခုကိုလည္း ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။

Wimala Biwuntha shows a 969 logo during the introduction speech ceremony in a monastery in Yangon Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

အသံုးခ် ဓားစာခံမ်ား
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႕သည္ အခန္းက႑မ်ားစြာတြင္ ဆက္စပ္ပါ၀င္ေနသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႕က်င္ၿပီး ဒီမိုကေရစီကိုေထာက္ခံေသာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ သံဃာမ်ားသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရိွသမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္သူ႕အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ ထိပ္တန္းအရာရိွမ်ားအပါအ၀င္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက သူတို႕အား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္မွန္းလုပ္ငန္းစဥ္လမ္းၫႊန္ခ်က္၌ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ စုရံုးခြင့္ ေပးထားေလရာ ျပည္တြင္းရိွ ၅ သိန္း၀န္းက်င္ သံဃာေတာ္မ်ားမွာ (လက္လြတ္စပယ္ေျပာဆိုဖို႔) လြတ္လပ္ေရးရၾကေတာ့သည္။ ဆႏၵရိွသလို ေနရာတိုင္းသို႕ ဗုဒၶတရားေတာ္သာမက ၉၆၉ လမ္းစဥ္သင္ၾကားေရးအတြက္ သြားလာႏိုင္ၾကေတာ့သည္။
သံဃာေတာ္တို႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖူးငံုပြင့္စ ဒီမိုကေရစီစံနစ္၌ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ခါေတာ္မွီႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအျဖစ္ ေပၚထြက္လာသည္။ ၄င္းတို႔၏ အသစ္ေသာ လႊမ္းမိုးနိုင္မွဳအင္အားမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္ထားသည့္ သီ၀ရီတစ္ခုအား ေပၚထြက္လာေစ၏။ ယင္းသီ၀ရီမွာ ယခင္ စစ္အုပ္စုတြင္းရိွ အမ်က္သိုအမာခံတို႕က ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ျခင္းကို လမ္းေခ်ာ္ေစရန္ ရ့ည္စူးၿပီး တည္ျငိမ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္ျပားေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရံုသာမက ေဒၚစုၾကည္၏ NLD ပါတီအား ေရြးေကာက္ပြဲ၌ အႏိုင္မရေစဖို့လည္း တားဆီးေနၾကသည္ဟူ၏။
ဤအေတြးကို ခိုင္မာေစဖို႔ရန္ အေထာက္အထား မရိွေသာ္လည္း အစိုးရအာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕ကမူ ယင္းအခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွေနေၾကာင္း ေျပာေနၾကေပသည္။
“ တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြက ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ဖို႕ စိတ္အားထက္သန္ၾကတယ္။ ျပဳျပင္ေရးကို မလိုခ်င္သူ အခ်ဳိ႕လည္း ရိွေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္ရပ္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုမလိုလားသူအခ်ဳိ႕ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္ပါတယ္ ” ဟု သမၼတဦးသိန္းစိန္၏အနီးကပ္အႀကံေပးႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးစိုးသိန္းမွ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႕ ေျပာျပခဲ့သည္။
၉၆၉ ကို ၾသဇာႀကီးမားေသာ အမာခံအုပ္စု၀င္မ်ားမွ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း မဟုတ္လွ်င္ပင္ – ရာထူးရာခံႀကီးမားသူမ်ားႏွင့္ေအာက္ေျခအလႊာမ်ားထဲမွ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ေထာက္ခံ က်ားကန္မႈ ရိွေနသည္မွာ အမွန္ျဖစ္၏။ ထိုအလႊာထဲတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈမွာ သစၥာခံပမာ စြဲျမဲေနၿပီး ၾကီးထြားလာလ်က္ရွိသည္။
အာဏာပိုင္မ်ားမွ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ေထာက္ခံမႈေပးထားေၾကာင္း ၉၆၉ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ိမလ၏ ေအာက္ပါစကားအရ သိရိွႏိုင္သည္။ “ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာကို ကာကြယ္ဖို႕ ေဟာေျပာခြင့္ကိုေပးထား ကတည္းက ဘုန္းၾကီးတို႕ကို ေထာက္ခံေနတယ္လို႕ေတြးမိတယ္ ”။
ရန္ကုန္ကိုယ္စားျပဳ ျမန္မာမြတ္စလင္အဖြဲ႔အစည္း ကလည္း ထိုအတိုင္း သေဘာမွ်လ်က္ရွိသည္။ မြတ္စလင္ေက်ာင္း ဆရာတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးမ်ဳိး၀င္းမွ “ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလုပ္ရပ္ေတြက ႀကီးထြားလာေနတယ္။ အစိုးရဖက္ကလည္း တားျမစ္ျခင္း မရိွဘူး ” ဟု ဆိုၿပီး ၉၆၉ ကို Ku Klux Klan (အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ လက္ယာစြန္းေရာက္ လွိ်ဳ႕၀ွက္အၾကမ္းဖက္လွဳပ္ရွားေရးဂိုဏ္း) ႏွင့္ခိုင္းႏိႈင္းျပခဲ့၏။
သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ၄င္းလႈပ္ရွားမႈမွာ ႏိုင္ငံေတာ္မွ တရား၀င္ေထာက္ပံ့ေပးထားျခင္းမရွိ ဟု ဆိုေသာ္လည္း “သူတို႕ေဟာေျပာေနတာက ျပႆနာေတြကို ဖန္တီးေနတာမဟုတ္ဘူးလို႕ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္ ” ဟူ၍ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္  ယံုၾကည္ခ်က္တူသူ အေပါင္းအပါဘုန္းၾကီးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးခဲ့သည္။
ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားကမူ ထိုလႈပ္ရွားမႈအား ရပ္တည္ကူညီေပးလ်က္ရိွေနသည္။ ၉၆၉ ရုပ္ပံုမွာ ယခုတြင္ ျမန္မာျပည္၌ သတိထားမိဖို႔ အလြယ္ဆံုးတံဆိပ္တစ္ခု ျဖစ္လို႔ေနေပၿပီ။ ၄င္း ၉၆၉ တံဆိပ္ကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရွးေဟာင္းဧကရာဇ္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အာေသာကမင္းႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳထားေသာ ျခေသၤ့ေလးေကာင္ပံုပါ၀င္ကာ ျမန္မာဂဏန္းသခ်ၤာပံုစံျဖင့္ ၉၆၉ ကို ေရးသားထားကာ ၂၄ ပစၥည္းစက္၀ိုင္းျဖင့္ ၀ိုင္းရံထားသည္။
ထိုအမွတ္တံဆိပ္ပါ စတစ္ကာမ်ားကိုလည္း တရားပြဲမ်ားတြင္ အခမဲ့ေ၀ငွလ်က္ရိွသည္။ ၄င္းကို ဆိုင္မ်ား၊ အိမ္မ်ား၊ အငွားယာဥ္မ်ား ႏွင့္ ျမန္မာတို႕အထြဋ္အျမတ္အထားဆံုး ေရႊတိဂံုေစတီ၏ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ပစၥည္းဆိုင္မ်ား၌ ကပ္ထားၾကသည္။ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့သမွ်ေနရာေဒသမ်ားတြင္လည္း ၄င္းတံဆိပ္ကို မျမင္ခ်င္အဆံုး ျဖစ္ေနသည္။
ယင္းသေကၤတကို အာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕က အထူးေလးစားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဲခူးတိုင္းတရားရံုးတစ္ခုတြင္  ကြမ္းယာဆိုင္မွ ၉၆၉ တံဆိပ္ခြာယူခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ကိုလိုနီေခတ္ရာဇသတ္ဥပေဒတစ္ခုျဖစ္ေသာ “သာသနာေတာ္အားၫိွဳးႏြမ္းေစမႈ ” ျဖင့္ စီရင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဘူမိနက္သန္
၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈသည္ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ကို အစေကာက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏႊယ္ခဲ့သည္။ ဘာသာေရးအသိုင္းအ၀ုိင္းျပင္ပ၌ ယခုအခါ လူအမ်ားေမ့ေလ်ာ့ေနၿပီျဖစ္ေသာ ဘုန္းႀကီးလူထြက္၊ အစိုးရအရာရိွႏွင့္ စာမ်ားစြာေရးခဲ့သူ ဦးေက်ာ္လြင္၏ တီထြင္ခ်က္ကို (မိမိတို႔ ကူးယူအသံုးခ်ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း) ဦး၀ိမလ၊ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ အျခား ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပၾကေပသည္။
ျမန္မာအာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီမိုကေရစီအေရးအခင္းအား ရက္စက္စြာ ႏွိပ္ကြက္ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶအယူ ဦးစားေပးထြန္းကားျပန္႕ပြားေရးအတြက္ ဦးေက်ာ္လြင္ကို လက္သပ္ေမြးခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအပါအ၀င္ လက္နက္မဲ့ ဆႏၵျပသူမ်ားကို စစ္တပ္မွ ပစ္ခတ္ခဲ့ရာ ေထာင္ခ်ီၿပီး ဒဏ္ရာရေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ ေနာင္ေသာအခါ မိမိတို႕၏  မုန္းတီးရြံရွာမႈကိုျပသေသာအားျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ၀ါတြင္းသံုးလလံုးလံုး စစ္အာဏာပိုင္မိသားစုတို႕၏ လွဴဖြယ္၀တၳဳမ်ားအား လက္ခံရန္  ျငင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။
၄င္းေနာက္တြင္ စစ္တပ္သည္ ပုန္ကန္သူဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား အႏုနည္းျဖင့္ကိုင္တြယ္ရန္ ႏွင့္ ၄င္းတို႔၏သိကၡာဆည္ရန္ (၄င္းတို႔မွ ေရြးခ်ယ္ခံထားအပ္ေသာ အဖြဲ႔၀င္မ်ားသာပါ၀င္သည့္ သံဃာအဖြဲ႔အစည္းဆန္ေသာ စိတ္ၾကိဳက္) ဗုဒၶဘာသာပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ သံဃာမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ေစၿပီး ၄င္းတို႕၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ကန္႕သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ခံရသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာမွလည္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား မြမ္းမံျခင္းကို လွည့္ပတ္ၾကည့္ရႈျခင္း သို႕မဟုတ္ ေက်ာင္းထိုင္မ်ားအား အလွဴေပးအပ္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ားကို ေန႕စဥ္လိုလို ထုတ္လႊင့္တင္ျပခဲ့သည္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာနခြဲတစ္ခုကို ဖန္တီးကာ ဦးေက်ာ္လြင္အား ဌာနမွဴးအျဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့သည္။ Sasana ဆိုသည္မွာ ေထရ၀ါဒနွင့္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ပါဠိဘာသာအရ သာသနာကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ ထိုစကားလံုးသည္ ဗုဒၶဘာသာဆိုသည့္စာလံုးႏွင့္ဖလွယ္၍ အသံုးျပဳႏုိင္ေပသည္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာန Department for the Promotion and Propagation of Sasana – DPPS မွ “ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္းတစ္ဦးအျဖစ္ ေနထိုင္နည္း”စာအုပ္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ ဦးေက်ာ္လြင္၏ သန္႔စင္ထုတ္ႏုတ္ထားသည့္ လက္ရာမ်ားအနက္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၌ ယင္းစာအုပ္ကိုပင္ “အေကာင္းျမတ္ဆံုးဗုဒၶ၀ါဒီ”အမည္ျဖင့္ ထပ္မံထုတ္ေ၀ေသာအခါ ယင္းစာအုပ္မ်က္ႏွာဖံုးတြင္ ၉၆၉ အမွတ္တံဆိပ္အား  အေစာဆံုးေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ခဲ့ရသည္။
ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ အနားယူခဲ့သည္။ လက္ရိွဌာနမွဴးမွာ စစ္အရာရိွေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦးခိုင္ေအာင္ျဖစ္သည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၄င္း၏ဇနီးႏွင့္သားတို႕မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရိွ သူပိုင္အိမ္၌ပင္ ေနထိုင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ အိမ္၏ဧည့္ခန္းနံရံကပ္စင္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္၏စာအုပ္မ်ား စီတန္းထားၿပီး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးႏွင့္၀ိပႆနာတရား လမ္းၫႊန္သူဘ၀က မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကို မွန္ေဘာင္သြင္းလ်က္ ေတြ႕ရသည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးခင္ၫြန္႕တို႕ အတူတစ္ကြ စကားေဖာင္ဖြဲ႕ရယ္ေမာေနသည့္ ေနာက္ထပ္ ဓာတ္ပံုတစ္ခုကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ ဦးခင္ၫြန္႕သည္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရးအၾကီးဆံုးသူတစ္ဦးအနက္မွ တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
ဦးေက်ာ္လြင္၏ သားျဖစ္သူ ေမာ္ေတာ္ကားသြင္းကုန္လုပ္ငန္းရွင္ ေအာင္လြင္ထြန္း(၃၈ ႏွစ္)မွ ေျပာၾကားသည္မွာ သူ႕ဖခင္သည္ အျခားေသာ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ဆက္ဆံေရးရိွခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့၀ါအရင့္ဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္မွ သူ႔အား “အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ”စာအုပ္ကို ေရးသားရန္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေရႊႏွင့္လည္း မၾကာခဏေတြ႕ဆံု၍ ဘာသာေရးကိစၥေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ဦးသန္းေရႊသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အနားယူၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ယေန႕တိုင္လူျမင္ကြင္းမွ ကြယ္ေပ်ာက္ေနသည္။
“အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ” စာအုပ္မွာ အေရာင္းမရိွေတာ့သျဖင့္ ေအာင္လြင္ထြန္းမွ ျပန္လည္ပံုႏွိပ္ရန္စီစဥ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ယေန႕ေခတ္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္တစ္ကြ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးသပိတ္ကို ေထာက္ခံသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။  “အခုခ်ိန္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီစာအုပ္ကို ေမးျမန္းေနၾကတယ္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဘာသာကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ စည္းရိုးတံတိုင္းတစ္ခုနဲ႕ အလားသ႑ာန္တူပါတယ္ ” ဟု သူက ဆိုခဲ့သည္။
ဦးေက်ာ္လြင္၏ဇနီး(အမည္မေဖာ္လို – ၆၅ ႏွစ္)ကလည္း ၉၆၉ အား ေထာက္ခံအားေပးလ်က္ရိွသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ထိမ္းျမားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို မဂၤလာအခမ္းအနားတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပံုအား ေျချဖင့္နင္းရန္ ခိုင္းေစေၾကာင္း၊ ၄င္းအျပင္ တိရစာၦန္တို႕အား လွီးျဖတ္ျခင္းဓေလ့သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား လြယ္လင့္တကူ လူသတ္လာေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သူမက ေျပာဆိုေလ့ရိွခဲ့သည္။
DPPS ဌာနအႀကီးအကဲျဖစ္စဥ္ကာလအတြင္း ဦးေက်ာ္လြင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည့္ သံဃာတစ္ဦးမွာ ယဥ္ေက်းမႈျမစ္ဖ်ားခံရာျမိဳ႕အျဖစ္ ထင္ရွားသည့္ မႏၱေလးေျမာက္ဖက္ရိွ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕မွ ၀ိစိတၱာ ဘိ၀ံသ ျဖစ္သည္။ သူ႕အား ဦး၀ီရသူ ဟု ပို၍ လူသိမ်ားၾကၿပီး ယခုအခါ (အမုန္းတရား) မီးခိုးမွိဳင္းတိုက္မွဳအျပင္းထန္ဆံုး ၉၆၉ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ေန၏။
ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ ဦးေက်ာ္လြင္တို႕သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေတြ႕ဆံုမႈေနာက္ပိုင္း ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မျပတ္ခဲ့ေပ။ “ အျခားသူေတြ မလုပ္ရဲတဲ့  သာသနာ့ကာကြယ္ေရးနဲ႕ထြန္းကားေရးကို သူ လုပ္ေနတယ္ ” ဟုဆိုကာ ဖခင္ဦးေက်ာ္လြင္က ဦး၀ီရသူအား ၾကည္ညိဳမႈႀကီးမားခဲ့ေၾကာင္း သားျဖစ္သူ ေအာင္လြင္ထြန္း၏အဆိုအရ သိရသည္။
ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ အသက္ ၇၀ ၌ ကြယ္လြန္သည္။ ၄င္းႏွစ္မွာပင္ ဦး၀ီရသူက ၉၆၉ အေၾကာင္း စတင္ ေဟာေျပာၿပီး၊ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈ နက္နက္ရွိဳင္းရွိဳင္းပင္ တိုးပြားလာေၾကာင္း U.S.State Department မွ အစီရင္ခံ တင္ျပထားသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဘာမီယန္ရိွ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို တာလီဘန္မ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ စက္တင္ဘာလတြင္ အေမရိကန္၌  အလ္ကိုင္ဒါ၏တိုက္ခုိက္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ပိုမိုထၾကြလာခဲ့သည္။
၂ ႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားျဖန္႕ေ၀ကာ ေက်ာက္ဆည္အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားေစမႈျဖင့္ ဦး၀ီရသူအား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၂၅ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတစ္စုမွ မြတ္စ္လင္မ္ ၁၀ ဦးထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း တရား၀င္သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့၏။
၄င္းမွာ ၉၆၉ ၏ ပထမဆံုး ေသြးေခ်ာင္းစီးေစျခင္းတည္း။
၉၆၉ ႏွင့္ ၇၈၆
ဦး၀ီရသူကား ၂၀၁၁ တြင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ေထာင္မွလြတ္လာခဲ့သည္။ ယင္းမွစ၍ ကိုယ့္ကုိကိုယ္ ဘင္လာဒင္ဟု ကင္ပြန္းတပ္ထားသည့္ ဦး၀ီရသူမွာ ၉၆၉ ေနာက္ခံႏွင့္ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႕သန္းေနေသာမ်က္ႏွာပိုင္ရွင္ ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။ ဤအေတာအတြင္းမွာပင္ ၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးက ျမန္မာျပည္၀ယ္ ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟု မိမိတို႔ဖာသာ ဂုဏ္ယူေလ့ရွိၾကသည့္ လူမ်ားေနထိုင္ရာ ပင္လယ္ကမ္းေျခႏွင့္ ထိစပ္ေနသည့္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ ဘုန္းၾကီးမ်ား၏ သာသနာ့ အင္အား ကို ေမာင္းႏွင္လ်က္ ရွိေနေပေတာ့သည္။
ျပီးခဲ့သည့္နွစ္ အဓိကရုဏ္းမ်ားျဖစ္ကတည္းက ၄င္း ၉၆၉ တို႔သည္ ႏိုင္ငံအႏွ႔ံ ကြန္ယက္ၾကီးတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ မြန္ျပည္နယ္ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ေမာ္လျမိဳင္တြင္ မြတ္စလင္မ္ပိုင္ အေ၀းေပးကားလိုင္းကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္ရာ၌ ၉၆၉ တို႔ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုသည္မွာစ၍ ၉၆၉တို႔၏ ႏိုင္ငံအနွံ႕ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပမွဳတို႔မွာ ၄င္း၏ ဗဟိုခ်က္မ (ရယ္ရြယ္ခ်က္) ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်တို႕ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အဆင့္ျမင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေနရာမ်ားတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကို ေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿပီး၊ အရာရိွရာထူးမ်ား၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား မခန္႕အပ္ျခင္း၊ ခန္႕အပ္ခံရသူမ်ားကိုလည္း ရာထူးတိုးျမွင့္မေပးျခင္းတို႕ျပဳလုပ္လာသည့္အခါ အေျခအေနအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္ထားသည္၊ ရရိွလာသည့္အျမတ္အစြန္းကို အသံုးျပဳ၍ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ၾကသည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေငြျဖင့္၀ယ္ယူ သိမ္းပိုက္ကာ အစၥလာမ့္တရားကိုျဖန္႕ခ်ိၾကသည္ ဟူေသာ အစြဲကို လူသိမ်ားထင္ရွားလာေအာင္ စစ္တပ္ကသြတ္သြင္းျဖန္႕ခ်ိခဲ့ၾက၏။
မြတ္စ္လင္မ္စီးပြားေရးအေပၚ လက္ရိွသပိတ္ေမွာက္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ထိုသည့္အခ်က္မ်ားက ၄င္းသပိတ္ေမွာက္သူမ်ားအဖို႔ (၄င္းတို႔၏လုပ္ရပ္မ်ားအတြက္) တရားမွ်တေနေၾကာင္း သေဘာရရွိေပသည္။ ၉၆၉ ေနာက္လိုက္ႏွင့္ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ မဇာနည္၀င္းထြန္း(၃၁ ႏွစ္) က မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏စီးပြားေရးကို အခ်ိန္အတန္ၾကာကပင္ ဖယ္ၾကဥ္ထားခဲ့ၾကေၾကာင္း ႏွင့္ “ ကၽြန္မတို႕က စၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႕က စလုပ္ခဲ့တာ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႕က သူတို႕ရဲ႕နည္းလမ္းကို ျပန္အသံုးခ်လိုက္တာဘဲ ” ဟူ၍ ေျပာျပခဲ့၏။
ထိုသို႔ ေျပာျပျခင္းအားျဖင့္ သိရသည္မွာ သူမက ၇၈၆ နံပါတ္အား ညႊန္းဆိုလိုက္ျဖစ္ေၾကာင္းပင္။ ေတာင္အာရွသားမြတ္စ္လင္မ္မ်ားက မိမိတို႕၏ေနအိမ္ႏွင့္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ယင္းနံပါတ္ကို ေဖာ္ျပထားေလ့ရိွၾကသည္။ ၄င္းသည္ “ အလြန္တရာ စာနာေထာက္ထားေတာ္မူေသာ အနႏၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္ (အစျပဳပါ၏) ” ဟူေသာ ဗ်ာဒိတ္စကားရပ္အား ကိန္းဂဏန္းျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳထားျခင္းသာျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ဂဏန္းနံပါတ္၌ အစြဲႀကီး အက်ေကာက္တတ္ေလ့ရိွသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ထိုနံပါတ္သံုးခုေပါင္းလဒ္သည္ ၂၁ ျဖစ္သျဖင့္၊ ၂၁ ရာစုတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ ကမာၻႀကီးကို ႀကီးစိုးလႊမ္းမိုးရန္ ႀကံစည္ခ်က္တစ္ရပ္ဟု ေျပာဆိုလ်က္ရိွသည္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္အခ်ဳိ႕မွ ၄င္းစကားအေပၚ အဘယ္ေၾကာင့္ ယံုၾကည္စြဲၿမဲသြားသည္ကို နားလည္ႏိုင္ေစမည့္ အေျခအေနမ်ား ရိွ္ပါ၏။ ဥပမာ – ဘာသာေရးဆိုင္ရာႏွင့္အစားအေသာက္ဆိုင္ရာထံုးတမ္းဓေလ့ရ မြတ္စလင္မ္မ်ားအေနျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာစားေသာက္ဆိုင္ မ်ားသို႔ အျမဲတေစ သြားေရာက္ေလ့မရွိျခင္း၊ မြတ္စလင္မ္မ်ားသည္ အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ေနျခင္း မ်ားျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ အေဆာက္အဦးမ်ားျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေခတ္ထေနေသာ ယခုအခါသမယတြင္ Naing Group ၊ Motherland ၊ Fatherland စေသာ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားက ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားလာမွဳမ်ားလည္း ရွိေနသည္။
မည္သို႕ပင္ဆိုေစကာမူ အႀကီးမားဆံုး ေဆာက္လုပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္တို႕ပါ၀င္ေနသည့္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပေရာဂ်က္မ်ားအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားသူမ်ားမွာ အာဏာရွင္စစ္အုပ္စုေဟာင္းတို႕ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသူမ်ား သာ ျဖစ္ေနေပသည္။ ထိုသူတို႕အားလံုးမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။
အေဆာက္အဦၿပီးစီးသြားလွ်င္ ၉၆၉ ေနာက္လုိက္မ်ားမွ တိုက္ခိုက္လာမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕၍ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္ရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရေၾကာင္း သိရသည္။ ဤသည္ကို လက္ရိွအာဏာရ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရႊေမာင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သလို ၄င္းက ဆက္လက္၍ “ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုကေန ေနာက္ထပ္ၿမိဳ႕နယ္္ေတြဆီ ဒီကိစၥမ်ဳိး ကူးစက္သြားမွာကို ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္မိပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မလံုၿခံဳေသာ ဘ၀မ်ား
၉၆၉ ေနာက္လိုက္ မဇာနည္၀င္းထြန္းအဖို႕ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကိုဖယ္ၾကဥ္ျခင္းမွာ လူမ်ိဳးစုျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေသခ်ာေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ခံယူထားသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရႊေရာင္းသူအၾကား အျငင္းပြားရာမွ စတင္ေပၚေပါက္ေသာ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈကို သူမက ေထာက္ျပ၍ ဤသို႕ေျပာဆိုခဲ့သည္။ “ တကယ္လို႕ သူတို႕ေတြသာ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းဆိုင္ကေန ၀ယ္ယူခဲ့ယင္ ဒီျပႆနာျဖစ္ပြားလာခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး ”။
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈသာလွ်င္ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡအတြက္ အေျဖျဖစ္သလို ယင္းသည္ အမ်ဳိးသားေရးမူ၀ါဒကို ထင္ဟပ္ေစေၾကာင္း သူမက တရားေသ လက္ခံထား၏။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္သြားရေသာ မြတ္စ္လင္မ္စုစုေပါင္း ၁၅၃,၀၀၀ အနည္းဆံုးရိွေနၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ ထိန္းသိမ္းထားေသာဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၌ ေရာက္ေနၿပီး မိမိတို႕၏မူလဘ၀အေျခအေနသို႕ ျပန္လွည့္ႏိုင္ရန္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရိွသေလာက္ ျဖစ္ေနေပသည္။
ထင္ရွားသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားထဲမွ အနည္းငယ္သာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား လူသိရွင္ၾကား ေ၀ဖန္ရဲၾကသည္။ ေဖ့စ္ဘြတ္အသံုးျပဳသူအခ်ဳိ႕က ၉၆၉ စတစ္ကာကပ္ အငွားယာဥ္မ်ားကို မစီးရန္ လႈံႈ႕ေဆာ္ၾကသည္။ မိတၳီလာေသြးေခ်ာင္းစီးမႈျဖစ္ခ်ိန္မွစတင္ၿပီး ရန္ကုန္လမ္းေဘးေစ်းသည္အခ်ဳိ႕မွ ၉၆၉ ဗီစီဒီေခြမ်ားကို ခ်င့္ခ်ိန္ ေရာင္းခ်မႈျပဳလာၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ လူအမ်ား၏ တုန္႔ျပန္မွဳ ႏုတ္ပိတ္ခံရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။
မြန္ဘုန္းႀကီး ဦး၀ိမလသည္ အျခားသံဃာေတာ္မ်ား၏ ေ၀ဖန္မႈအေပၚ “ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ကို တားျမစ္ဖို႕ သူတို႕ မႀကိဳးစားသင့္ဘူး ” ဟု အေရးမပါသည့္သေဘာျဖင့္ ျပန္လည္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဇြန္လလယ္ပိုင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အနီးတြင္ က်င္းပေသာ ရာႏွစ္ခ်ီသည့္ သံဃာမ်ားတက္ေရာက္သည့္ အစည္းအေ၀းသို႕ သူႏွင့္ ဦး၀ီရသူတို႕ တက္ေရာက္ခဲ့၏။
ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအား မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္အိမ္ေထာင္မျပဳေစေရးအဆိုတစ္ရပ္ကို ဦး၀ီရသူမွ တင္သြင္းသည္။ ဦး၀ီရသူ၏ပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္အဆိုကို ဦးဓမၼပီယမွ ေထာက္ခံခဲ့ျပန္သည္။ ယင္းကား ၉၆၉ သည္ ၾသဇာတိကၠမရွိသည့္ သံဃာထုသို႔ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ျခင္း ျပယုဂ္လည္းမည္ေပသည္။ ဦးဓမၼပီယသည္ အာရွေဒသတြင္းရိွ အျခားဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ သာသနာျပဳတကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္ ပညာေရးသင္ယူဖူးသည့္ ပေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။
ဦးဓမၼပီယက ၉၆၉ အား ၿငိမ္းခ်မ္းေသာလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈျဖစ္၍ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕ကို အေျပာင္းအလဲကာလရိွ မျငိမ္သက္မွဳမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ေစမည္ဟု ေဖာ္ျပလုိက္သည္။ “ ဘုန္းၾကီးတို႕အတြက္ ၉၆၉ ျပႆနာကို
ျပႆနာလို႔ မသတ္မွတ္ဘူး။ ဗုဒၶဘာသာဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ သဟဇာတျဖစ္ေရးလမ္းစဥ္ေတြထဲ ထာ၀စဥ္ ရွင္သန္သြားမွာျဖစ္တယ္ ” ဟု ရိုက္တာသို႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဒီအရပ္မွာ ဗလီ အလိုမရိွ
၉၆၉ ႏွင့္အျပိဳင္ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္လွဳပ္ရွားႏိုင္သည္မွာ NLD ပါတီတစ္ခုတည္းသာျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ခု ပတ္သက္မႈမွာ ထိပ္တိုက္ဆန္႕က်င္မႈရိွသလို အျပန္အလွန္အသံုးခ်မႈမ်ဳိးလည္း ရိွေနသည္။ NLD ပါတီႏွင့္ ေဒၚစုၾကည္၏အတြင္းစည္း၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ စိုးမိုးျခယ္လွယ္ထားေၾကာင္း ဦး၀ီရသူ၏ ေျပာၾကားခ်က္ မတ္လေႏွာင္းပိုင္းတြင္ YouTube ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ “ဘယ္ၿမိဳ႕ဘယ္ေဒသက NLD ရံုးကိုၾကည့္ၾကည့္ မုတ္ဆိတ္ေတြကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္ ”။ ဦး၀ိမလ၏ေနာက္လိုက္တို႕က ေဒၚစုၾကည္သည္ ဘာသာေရး ကိုင္းရွိဳင္း ေသာ္လည္း မိမိတို႕အိမ္ရိွ သူမ၏ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဖယ္ရွားလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယမန္ႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္အၾကမ္းဖက္မႈ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဖက္မွ ကာကြယ္ေျပာဆိုေပးမႈမရိွသည့္အေပၚ ဆႏၵျပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရိုက္တာသို ႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဒၚစုၾကည္၏ ႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့ျခင္းက မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကိုလည္း အမ်က္ထြက္ေစခဲ့သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ NLD အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ ၉၆၉ ၏ လက္ေ၀ခံအလုပ္မ်ားလုပ္ေနေၾကာင္း ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕အစည္းက စြပ္စြဲထားသည္။ NLD ပါတီ၏ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးဥာဏ္၀င္းကလည္း “ တစ္ခ်ိဳ႕ NLD ပါတီ၀င္ေတြက ၉၆၉ ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတာေတာ့အမွန္ဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ပါတီ၀င္ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႕အခြင့္အေရးကို NLD က ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမႈေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႕ သူတို႕ဆႏၵအတိုင္း လုပ္ခြင့္ရိွပါတယ္ ” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။
အငွားယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ မင္းသက္လင္း (၃၆ ႏွစ္) သည္လည္း ထိုအခြင့္အေရးအတိုင္း ျပဳလုပ္သည္။ သူ႕ကား၏ ေရွ႕ဖက္၊ ေနာက္ဖက္မွန္မ်ားေပၚတြင္ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ား ကပ္ထား၏။ သူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အလုပ္သမားအမ်ားစုေနရာ ရန္ကုန္တိုင္း ၊ သာေကတၿမိဳ႕နယ္၏ NLD ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းက သာေကတရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မင္းသက္လင္း၏အိမ္အနီးမွ အစၥလာမ္ဘာသာေရးေက်ာင္း တစ္ခုကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းအျဖစ္ တိတ္တဆိတ္ ေျပာင္းလဲေဆာက္လုပ္ေနသည္ဟုဆိုကာ ၿဖိဳခ်ခဲ့ၾကသည္။ အေဆာက္အဦး ျဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးေနခ်ိန္အထိ အဓိကရုဏ္းထိန္းသိမ္းေရး ရဲတို႔ကို တာ၀န္ခ်ေပးထားခဲ့သည္။
ေနာက္တစ္လအၾကာ ဦး၀ိမလႏွင့္မြန္ဘုန္းႀကီး ၂ ဦးတို႕သည္ သာေကတသို႕ေရာက္လာၿပီး ၉၆၉ တရားပြဲ ၃ ရက္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထံေ၀ငွေသာ “ဓမၼေဆး၀ါး” အမည္တပ္လႈံ႕ေဆာ္စာရြက္ထဲတြင္ “ တုိက္ခိုက္မႈကို မစြန္႕လႊတ္ႏွင့္ ” ဟု တြန္းအားေပးထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ယခုေသာ္ ထိုစာသင္ေက်ာင္းအား ခ်ိတ္ပိတ္ထားၿပီး ရဲမ်ားျဖင့္ အေစာင့္ခ်ထားသည္။ “ ဒီမွာ ဗလီရိွေနတာကို လူေတြက မလိုလားဘူး ” ဟု မင္းသက္လင္းက ဆိုသည္။
သူ၏ စကားအရ ၉၆၉ လႈံ႕ေဆာ္ေရးေတးသီခ်င္းျဖစ္သည့္ “ဘာသာေရး ေသြးအျမဲတေစ တအံု႕ေႏြးေႏြး ျဖစ္ေနဖို႔” ဆိုသည္မွာ ေသာေသာညံသြားခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ အနီးရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီး စာသင္ေက်ာင္းကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလက္ခံစဥ္ ထိုသီခ်င္းအား ဖြင့္ထားခဲ့ေပသည္။
( သာကီထက္ေကာင္း )
ရိုက္တာ သတင္းဌာမွ  Special Report Myanmar gives official blessing to anti-Muslim monks ကို သာကီထက္ေကာင္း မွ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။