သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျမန္မာအျပည့္မရေသး

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျမန္မာအျပည့္မရေသး

ဗီြအုိေအ

မဆုမြန္

11.12.2012

ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖိႏွိပ္မႈေတြ ေလ်ာ့ပါး လာေနတယ္ လို႔ ႏိုင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္းသမားကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ CPJက အဂၤါေန႔က အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့သတင္းမီဒီယာ ေလာကမွာေတာ့ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ သတင္းသမားေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနဆဲပဲလို႔ ျပည္တြင္း သတင္း သမားေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ဆက္သြယ္စံုစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က ဆက္ေျပာျပေပးပါမယ္ရွင္။

ကမၻာတဝွန္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြအေပၚမွာ ဖိႏွိပ္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္ မာႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္သား အစိုးရလက္ထက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ စာနယ္ဇင္း အေျခအေနကေတာ့ တိုးတက္မႈ အေနအထားတခ်ိဳ႕ကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ သတင္းလြတ္လပ္ ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္အဖြဲ႔ CPJက ေျပာလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈလက္ေအာက္ကေန အရပ္သားအစိုးရ တရပ္အျဖစ္ အသြင္ကူး ေျပာင္းလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္အတြင္း အစိုးရကေန ႏိုင္ငံေတာ္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ အဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ စာနယ္ဇင္းသမား ၁၂ ေယာက္ထက္ မနည္း လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။


၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး မထားတဲ့ ႏို္င္ငံ တခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္လို႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ စာနယ္ဇင္း သမား ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီ (CPJ) ရဲ႕ အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အစီရင္ခံစာ မွာ ေဖာ္ျပပါရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုမ်ဳိး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီးမႈေတြမရွိေပမဲ့လို႔  အရပ္သားအစိုးရ လက္ထက္မွာ ျပည္တြင္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာနတခ်ိဳ႕အၾကား သတင္းေဖာ္ျပမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရားစြဲဆိုမႈေတြ ေတြ႔လာရသလို သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူမႈေတြနဲ႔ သတင္း အခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ေဖာ္ျပခြင့္ေတြမွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အဝ မရေသးပါဘူး လို႔  ျပည္တြင္းသတင္းသမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့ ဂ်ာနယ္လစ္ ကြန္ယက္အဖြဲ႔ရဲ႕ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။

“ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံလိုေတာ့ အျပည့္အဝလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိေသးပါဘူး။ တခ်ဳိ႕သတင္းသမားေတြ သတင္း လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတာေပါ့ေနာ္။ စိစစ္ေရးေတြ မရွိေတာ့ဘူးဆိုေပမဲ့ တခ်ဳိ႕အေၾကာင္းေတြ က်ေတာ့ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကို တကယ္ကို ေလးေလး နက္နက္ ေဝဖန္ ဆန္း စစ္ၿပီး ေဖာ္ျပဖို႔ ခက္ခဲေနတဲ့ ဟာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။

ဒါ့အျပင္ ဝန္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေနရာေတြမွာ သတင္းရယူခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ တြင္း သတင္းေထာက္ေတြအေပၚမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာ ဂ်ာနယ္လစ္ ကြန္ယက္ အဖြဲ႔က ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“ဥပမာ - မေကြးမွာဆိုရင္ သတင္းေထာက္ကို တရားစဲြထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ပညာေရးမႉး႐ံုးထဲသြားၿပီး သတင္းယူ တယ္။ ဟုိက သူတို႔ကို ခြင့္မေတာင္းခင္ ဗီြဒီယို႐ုိက္တယ္၊ ဓာတ္ပံု ႐ိုက္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ တရားစဲြထားတဲ့ ကိစၥေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဆိုေတာ့- အဲဒီဟာေတြကလည္း တခ်ဳိ႕ ျမန္ မာျပည္ထဲမွာေတာင္မွပဲ ျပည္နယ္ တခုနဲ႔တခု ေနရာ ေဒသတခုနဲ႔တခု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဌာနပိုင္းကို မူတည္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြက မတူပါဘူး။ မေကြးဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလး လုပ္ရကိုင္ရတာ က်ပ္တည္းတယ္လို႔ နာမည္ႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။”

အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ ျပည္တြင္းမီဒီယာသတင္းဌာနေတြမွာေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ေနာက္ ႏို္င္ငံတကာသတင္းေတြကို လြတ္လပ္စြာ သတင္းထုတ္ေဖာ္ တင္ျပခြင့္ေတြ ရွိလာတယ္ လို႔လည္း သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုမ်ိဳး မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ရၿပီး လြတ္လပ္စြာ စာေပေရးသားခြင့္ ရလာတဲ့အေပၚမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြအေနနဲ႔လည္း စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ  ဂ႐ုျပဳ ေရးသားဖို႔ လိုတယ္လို႔လည္း ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“အရင္ စိစစ္ေရးက ကန္႔သတ္ထားတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ စာရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး လြတ္လပ္လာၿပီ လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ လြတ္လပ္လာတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာသမားေတြက သိလ်က္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ မသိဘဲနဲ႔ ျဖစ္ေစေပါ့ေနာ္- တစံုတခုကို ထိခုိက္ႏုိိင္တဲ့ဟာမ်ဳိး- တခါတေလ သာမန္လူတေယာက္ရဲ႕ ခြင့္မျပဳဘဲျဖစ္ေစ- အဲလို ထိခုိက္ႏိုင္တဲ့ဟာမ်ဳိးေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ သတိထားဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီဟာေတြအတြက္ မီဒီယာ သမားေတြအေနနဲ႔ က်င့္ဝတ္ေပါ့ေနာ္။ အခု စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီကလည္း က်င့္ဝတ္ကို ထုတ္ျပန္ထားတာ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လုိဟာေတြက အဲဒီက်င့္ဝတ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ရာက်တယ္၊ ဘယ္လိုဟာေတြကေတာ့ ေဖာက္ဖ်က္ရာမက်ဘူး- အဲဒါေတြ အားလံုးသိဖို႔ေပါ့ေနာ္။ ဥပမာ ဒီ မီဒီယာေတြမွာ တာဝန္ယူေနတဲ့ တဦးခ်င္း အျပင္ကို အယ္ဒီတာတို႔လို အဲဒီလိုမ်ဳိး တကယ္ တာဝန္ယူႏုိင္တဲ့သူေတြ သူတို႔ သိဖို႔ ပိုအေရးႀကီးတာေပါ့ေနာ္။

အဲလိုဟာမ်ဳိးေတြကလည္း ကိုယ့္မီဒီယာေလာက ကလည္း ကိုယ့္ဖာသာကုိယ္ သိေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္၊ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း ထိန္းသိမ္းစရာရွိတာေတြ ထိန္းသိမ္းရမယ္။ ဒါေပမဲ့ တဘက္မွာ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိတာကိုေတာ့ က်န္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔သြားၿပီး ကန္႔သတ္တာမ်ဳိးေတာ့ ဘယ္သူမွ သေဘာမတူပါဘူး။ တာဝန္ယူၿပီိး ေရးသားတာမ်ဳိးေတာ့ ျဖစ္ရမွာေပါ့ေနာ္။”

အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရွိလာၿပီ ဆိုႏို္င္ေပမဲ့ ကမၻာနဲ႔ တဝွန္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီးအေရးယူမႈေတြကေတာ့ စံခ်ိန္ခ်ိဳးေလာက္ေအာင္ ႀကံဳေန ရတယ္လို႔လည္း CPJ ရဲ႕ အစီရင္ခံစာသစ္က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ကမၻာတဝွန္း ဖမ္းဆီး ခံထားရတဲ့ သတင္းသမား ၂၃၂ ေယာက္ အထိ ရွိလာေနတာကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒါဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကထက္ ၅၃ ေယာက္ ပိုမ်ား လာတယ္လို႔ စာနယ္ဇင္းသမား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးေကာ္မတီ (CPJ) က ေျပာပါတယ္ရွင္။